Nationale Molendag

Nationale Molendag 2023

Iedere tweede zaterdag in mei is het 'Nationale Molen- en Gemalendag'. Een jaarlijkse dag sinds 1972 waarop meer dan 600 wind- en watermolens en gemalen geopend zijn voor het publiek. Met de molendagen wil Vereniging De Hollandsche Molen laten zien dat molens vitaal zijn; levende monumenten die het verdienen om te worden behouden. Tijdens de molendagen kunnen bezoekers een molen van binnen bekijken en organiseren molenaars en eigenaren extra activiteiten.

Korenmolen De Windotter

De Windotter is alleen op zaterdag 13 mei te bezichtigen en je kunt deelnemen aan een rondleiding. Proef een overheerlijke pannenkoek van de heerlijke eigen pannenkoekenmix en ontdek alle pure producten die er in de molenwinkel te krijgen zijn. Ook na de Nationale Molendag zijn er rondleidingen in de molen op woensdag, vrijdag en zaterdag om 14.00 uur. 

Jonge molenaar aan het woord

Ontdek de molens in IJsselstein en omgeving

Je kunt de molens in de omgeving wel van buiten bewonderen tijdens een wandeling of fietstocht.  

De Windotter
Korenmolen De Windotter laat de hele dag de wieken draaien en de molen is op zaterdag 13 mei open voor publiek. Programma (onder voorbehoud): van 10.00 uur - 15.00 uur is er ieder uur een rondleiding door de molen. Ook worden er buiten pannenkoeken gebakken van Windotter pannenkoekmix. Leuk om te weten: het hele jaar door verzorgt de De Windotter rondleidingen met molengids op woensdag, vrijdag en zaterdag om 14.00 uur. Een rondleiding kost 2,50 per persoon en kinderen tot 4 jaar gratis. Kijk voor meer informatie en de laatste nieuwtjes op de Facebookpagina van De Windotter. Ook de molenwinkel met haar ambachtelijke producten is zeker een bezoekje waard. 

Rondje molens in IJsselstein en de Lopikerwaard 
In IJsselstein en omgeving vind je ook restanten van vroegere molens: de Voormolen, de Hoekse Molen, de Achtermolen en de Hogebiezenmolen. Hieronder lees je meer informatie over deze molens. Pak de fiets of maak een mooie wandeling en bekijk deze restanten eens van dichtbij. 

Fietsroutes
- Zwerven door de Utrechtse Waarden
- Oude ambachten fietsroute
Ook kun je een prachtige molenroute fietsen in de regio: de Molen fietsroute Lopikerwaard (54 km) of de Poldermolenroute (59 km).

Wandelroutes
- Klompenpad/Eendenkooienpad
- De 8 van Marnemoende 
- De Torenroute 
- Hollandse IJsselpad
- Rondje historisch IJsselstein
- Een rondje natuur

Molens in en om IJsselstein

De polder werd bemalen door drie poldermolens. Ze waren eigendom van het Waterschap Broek, Neder-Oudland en Lage Biezen. De molens hebben een rijke geschiedenis, zijn tijdens hun levensduur soms verbouwd of herbouwd, maar hadden altijd een belangrijke functie voor de lage landen. Totdat het watermalen werd overgenomen door brommende pompen met een motor.

De Lopikerwaard wordt nu drooggehouden met behulp van vier gemalen: De Koekoek in Lopik, De Pleyt tussen Montfoort en Oudewater, De Keulevaart bij Haastrecht en De Hoekse Molen. Deze computergestuurde gemalen functioneren volledig automatisch en staan in verbinding met het Waterschapskantoor in Houten. Het gemaal De Hoekse Molen is in 1987 gereedgekomen. Het reguleert de waterhuishouding in het noordoostelijk deel van de Lopikerwaard. Hiertoe pompt het gemaal het water 2,65 m omhoog uit de laaggelegen polder naar de Hollandse IJssel.

De Hoekse Watermolen
De Hoekse Molen stond aan de westgrens van de polder en maalde uit door de Hoekse Molenvliet naar de IJssel. Nadat de molen in 1801 getroffen werd door de bliksem, moest het watermalen doorgaan. Er werd een nieuwe grote achtkante bovenkruier met een groot scheprad gebouwd. Bij veel wind kon deze nieuwe Hoekse Watermolen enorm veel water verzetten. Locatie: Heeswijkse Kade, Montfoort.

Er gaan verhalen dat de dienstdoende molenaar tijdens de oorlog een Joods echtpaar onderdak verleende onder de vloer in de ruimte naast de machinekamer. De ingang van de schuilplaats zat in het aanrechtkastje. Als alarm had hij twee honden, een grote herdershond en enkele ganzen. Zodra de hond aansloeg moesten de onderduikers de schuilkelder in.

Van De Hoekse Molen is nu nog slechts een restant te zien.

De Broekse of Achterslootse voormolen
De fundering van De Voormolen is te vinden bij Camping De voormolen. Net als De Hoekse Molen is dit een watermolen. De Voormolen is een wipmolen. Deze molensoort kenmerkt zich door het feit dat het hele bovenhuis met staart draaibaar is om een koker die in verticale stand wordt gehouden door de piramidevormige constructie van de ondertoren. Na 1924 werd De Voormolen nog een jaar gespaard als reserve, maar moest het daarna ook ontgelden. De molenaar vervolgde zijn loopbaan als schoenmaker. Locatie: Zuid IJsseldijk, IJsselstein. Meer info

De Broekse of Achterslootse achtermolen
Achter in de polder stond al vóór 1497 een achtermolen. Dit was eveneens een wipmolen. Via de tussenboezem tussen de voor- en achtermolen kwam het water uit de polders Broek en Neder-Oudland in de molengang van de Voormolen. Vanuit deze molengang werd het water door de Voormolen met behulp van een scheprad uitgeslagen op de Hollandse IJssel. Ook hier zorgde de bliksem voor een noodlottig ongeval. 

De Hogebiezenmolen
De drie waterschappen onder IJsselstein bouwden in 1884 op de plek van de Hogebiezenmolen een stoomgemaal met machinistenwoning. Dit stoomgemaal werd in 1923 omgebouwd tot een elektrisch gemaal. Om de capaciteit te vergroten kreeg het in 1927 een schroefpomp. Het waterschap Hoge Biezen en Over-Oudland verkocht dat jaar de stoombemalingsinstallatie voor 260 gulden. Het bestuur was trots op de modernisering en liet een speciale plaquette maken, die nog in gemaal de Koekoek in Lopik te zien is. In de tachtiger jaren van de vorige eeuw werd de waterhuishouding van de Lopikerwaard grondig gewijzigd. Gemaal De Koekoek bemaalt sindsdien bijna de helft van de Lopikerwaard. De machinistenwoning en het gemaalgebouw (de huidige schuur) van Hoge Biezen werden daarmee overbodig en zijn door het toenmalige waterschap Lopikerwaard verkocht. De oude machinistenwoning is tegenwoordig een bed & breakfast: Het Oude Gemaal. Bron: Watererfgoedkaart Stichtse Rijnlanden. 

Bronnen: Molendatabase, Bas van den Hoogen www.dsij.nl
Foto’s: allemolens.nl